De afgelopen periode van ongeveer een jaar heb ik als gevolg van de coronapandemie niet naar spectaculaire plekken kunnen reizen om mijn passie voor astrofotografie na te jagen. Thuis kon ik echter wel deepskyfoto's blijven maken. Het mooie daaraan is dat het overal ter wereld kan. Met de juiste apparatuur, zoals de Sony Alpha 7R III, is lichtvervuiling geen probleem.

Astrofotografie versus deepskyfotografie

Op astrofoto's ziet u een combinatie van het aardse landschap en elementen uit het heelal die we allemaal kennen, zoals de maan, de sterren en natuurlijk de Melkweg. Bij deepskyfotografie maakt u beelden van iets in de sterrenhemel met behulp van een telelens, zoals de Sony FE 200-600 mm f/5.6-6.3 G OSS-lens met een 2x teleconverter. Met deze combinatie hebt u een supertelelens en een brandpuntsafstand van tot wel 1200 mm. Zoek het gewenste subject vervolgens met behulp van een app, bijvoorbeeld Stellarium, die ik zelf ook gebruik.

Dankzij de manier waarop deze objecten in het heelal licht afgeven, is het mogelijk om ze vanuit uw eigen achtertuin te fotograferen. U hoeft niet naar een donkere, afgelegen plek te gaan om spectaculaire foto's te maken. De maan is het perfecte subject om mee te beginnen, omdat die ook met heel toegankelijke camera's en lenzen kan worden vastgelegd.

De wetenschap

Digitale camera's hebben een filter voor de sensor dat bepaalde lichtfrequenties blokkeert die we met onze ogen niet kunnen zien, zoals infrarood en ultraviolet licht. Ik heb een gemodificeerde Sony Alpha 7R III waaruit het filter professioneel is verwijderd, zodat ik deze lichtfrequenties uit de diepe ruimte kan fotograferen.*

Om alleen het licht uit de diepe ruimte te zien, moet ik bijna al het zichtbare licht tegenhouden en alleen bepaalde golflengtes doorlaten. Hiervoor gebruik ik een ander speciaal astrofilter dat ik tijdelijk voor de sensor plaats wanneer ik foto's maak.

Doordat de aarde draait, lijkt het alsof de sterren in de lucht bewegen. Om dat effect tegen te gaan, plaats ik mijn camera en lens op een sterrenvolger. Dit apparaatje beweegt de camera langzaam mee met het draaien van de aarde om bewogen foto's en lichtsporen te voorkomen, zelfs bij minutenlange sluitertijden.

Belichting

Als ik alles zo heb ingesteld dat er weinig licht binnenkomt in de Sony Alpha 7R III, zet ik het diafragma van de lens zo ver mogelijk open en stel ik de gevoeligheid van de camera in op de hoogst mogelijke ISO-waarde met zo min mogelijk ruis. In het geval van mijn Sony Alpha 7R III is dat een ISO-waarde van 800. Vervolgens gebruik ik een zo lang mogelijke belichtingstijd, wat afhankelijk van de situatie kan variëren van 1 tot 10 minuten.

Bij deepskyfotografie is het belangrijk dat u niet één foto maakt, maar zo veel als u kunt. Honderden of soms wel duizenden. Ik kan de hele nacht in mijn tuin zitten en hetzelfde subject achter elkaar blijven fotograferen. Vervolgens maak ik de uiteindelijke foto door de beelden op elkaar te stapelen met software, zoals Astro Pixel Processor of Deep Sky Stacker.

De software zoekt naar details die in al die duizenden foto's terugkomen. Details die niet overeenkomen, worden eruit gefilterd, zoals ruis en verstoringen in de atmosfeer. Hierdoor wordt het eindresultaat ongelofelijk scherp en gedetailleerd. En dat allemaal vanuit mijn eigen achtertuin!

Tips voor beginners

Wie net begint, kan zich het best op iets eenvoudigs richten, zoals de maan. Hiervoor hebt u geen gemodificeerde camera nodig. Gebruik bijvoorbeeld de Sony Alpha 7C of Alpha 7 III en een telelens, zoals de betaalbare Sony FE 200-600 mm f/5.6-6.3 G OSS, met een FE 2x teleconverter.

De belichtingstijd hangt af van wat u op het scherm ziet. Maak het beeld zo helder mogelijk en gebruik het histogram op de camera om de hooglichten niet te overbelichten. Maak vervolgens een reeks foto's die u later kunt combineren.

Als u de maan fotografeert, is een reeks foto's nodig omdat er veel atmosferische turbulentie is die het beeld kan verstoren. Als u slechts één foto maakt, is misschien maar een deel ervan scherp. Maak daarom meerdere foto's en stapel die op elkaar om de uiteindelijke foto te creëren. Dit noemen we focus stacking. Met deze techniek wordt het hele maanoppervlak scherp en gedetailleerd.

Voor het fotograferen van de maan is geen sterrenvolger nodig. Als u de maan telkens in het midden van het shot plaatst, regelt de stackingsoftware de rest.

* Houd er rekening mee dat Sony en zijn geautoriseerde servicecentra geen cameramodificaties uitvoeren. Hardware-aanpassingen worden niet aanbevolen door Sony en zijn volledig op eigen risico van de eigenaar.